Uzmanlar KOAH’ın ölüm oranı en hızlı artan hastalık olduğunu söyledi.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mecit Süerdem, en iyimser varsayımla Türkiye’de 5 milyon KOAH hastası bulunduğunu, KOAH’ın günümüzde en sık üçüncü ölüm nedeni olduğunu belirtiyor.
Adını “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı” kelimesinin baş harflerinden alan KOAH, günümüzde en sık üçüncü ölüm nedeni olarak kabul ediliyor.
Nefes borularını daraltan ve solunan havanın akciğerlerden çıkışını yavaşlatan bir hastalık olan KOAH, efor sırasında yeterli nefes alamama nedeniyle nefes darlığı şikayetleriyle başlar. Nefes darlığına neden olan kronik ve ilerleyici bir hastalık olan KOAH’ta nefes darlığına sıklıkla öksürük ve balgam üretimi de eşlik eder.
Süerdem, uzun yıllar sigara dumanına ve diğer zararlı gaz ve toza maruz kalmaktan dolayı nefes boruları ve hava keseleri (alveoller) yapılarının zarar gördüğünü anlattı. “ Nefes borularının yapısının bozulması ve daralması sonucu oluşan hastalığa ‘kronik obstrüktif bronşit’, çok küçük nefes boruları ve hava keselerinin tahrip olup parçalanmasına ise ‘amfizem’ denir. “KOAH bu iki hastalığı kapsayan bir terimdir ve bu iki hastalık sıklıkla bir arada bulunur” dedi.
Sigara içenlerin en az yüzde 25’inde KOAH gelişiyor
Süerdem, sigaranın KOAH’ın en önemli nedeni olduğunu söyledi. “Sigara içenlerin en az yüzde 25’i; Başka bir deyişle sigara içen her üç veya dört kişiden birinde KOAH gelişiyor. Bireyler arasında sigara dumanına maruz kalma konusunda değişen derecelerde hassasiyet vardır. Bu durumu belirleyen genetik özelliklerdir. Bu nedenle uzun yıllar sigara içen kişilerde KOAH gelişmezken, genç yaşta KOAH tanısı alan hastalar da olabiliyor. KOAH yaklaşık 20 yıl boyunca günde bir paket sigara içilmesinden sonra ortaya çıkar. Hastalık genellikle 40 yaşından sonra belirti vermeye başlar. Sigara içenlerin nefes darlığı, öksürük ve eforla balgam gibi şikayetleri çoğu zaman görmezden gelmesi nedeniyle hastalık sinsice ilerler. “Bu nedenle KOAH tanısı konulduğunda hastalar genellikle akciğer kapasitelerinin değerli bir kısmını kaybederler” dedi.
KOAH ölüm oranı en hızlı artan hastalık
Süerdem, KOAH’ın tüm dünya için çok önemli bir küresel halk sağlığı sorunu olduğunu belirtti. “ Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporlarına göre ölüm oranı en hızlı artan hastalıktır. Dünyada yaklaşık 600 milyon KOAH hastasının olduğu tahmin edilmektedir. Ayrıca teşhis edilemeyen milyonlarca KOAH hastasının daha olduğu düşünülüyor. KOAH sinsi ilerleyen bir hastalık olduğundan hastaların üçte ikisine tanı konulamamaktadır. KOAH prevalansı gelişmiş ülkelerde azalırken, gelişmekte olan ülkelerde artmaktadır. En iyimser varsayımla ülkemizde 5 milyon KOAH hastası bulunmaktadır. Önümüzdeki 30 yılda KOAH görülme sıklığı daha da artacak. KOAH erkeklerde kadınlara oranla çok daha sık görülmektedir. Ancak gelecekte kadınlarda ciddi bir artış olacağı tahmin ediliyor. KOAH günümüzde en yaygın üçüncü ölüm nedenidir. “Bütün bu rakamlar KOAH’ın teşhis ve tedavisinin önemli bir ekonomik maliyete neden olduğunu gösteriyor” dedi.
Hastalığın ileri evrelerindeki belirtiler
Hastalığın ileri evrelerinde nefes darlığı, öksürük ve balgam dışında pek çok rahatsızlık ortaya çıkar. Bunların arasında; dil, dudaklar ve parmak uçlarında aşırı terleme, morarma; Şiddetli başağrısı; çarpıntı; gündüzleri uyuşukluk, geceleri uykusuzluk; zihinsel aktivitelerde azalma (unutkanlık, dikkatsizlik); çok sınırlı; şiddetli halsizlik, yorgunluk; zayıflama; cinsel gücün azalması; mide rahatsızlıkları, karın şişkinliği ve hazımsızlık; kabızlık; ellerde ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma hissi; ellerde titreme; Ayaklarda su toplanması (ödem) var.
KOAH’ı ortadan kaldıracak bir tedavi yok
KOAH tedavisine ilişkin bilgi veren Süerdem , KOAH tedavisinin iki temel hedefi var” dedi. Birincisi şikayetleri azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak, ikincisi ise hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır. Şu anda KOAH’ı ortadan kaldıracak bir tedavi mevcut değildir. Ancak sigara ve diğer risk faktörlerinden kaçınılarak hastalığın ilerlemesi büyük ölçüde önlenebilir.”
KOAH alevlenmesi nedir?
KOAH alevlenmelerinin hastaların şikayetlerinin arttığı dönemler olarak tanımlandığını söyleyen Prof. Dr. Mecit Süerdem , “Alevlenmeler, hastalığın seyri üzerinde önemli olumsuz etkileri olan olaylardır. Bu nedenle KOAH tedavisinin temel hedeflerinden biri alevlenmelerin gelişmesini önlemektir. Alevlenme dönemlerinde nefes darlığı ve öksürükler artar, balgamın boyutu artar ve rengi daha yoğun hale gelir. Bir hastada bu şikayetlerin bir kısmı veya tamamı aynı anda başlayabilir. Ayrıca hırıltıda artış, sıkılma ve bitkinlik hissi, el ve ayaklarda ödem, uykusuzluk, şiddetli halsizlik ve yorgunluk hissi, ateş ve çarpıntı da görülebilir. Alevlenmeler bazı KOAH hastalarında hiç görülmezken bazı hastalarda yılda birkaç kez ortaya çıkabilir. Hastalar çoğu zaman bu dönemlerde bir sağlık kuruluşuna başvurmak durumunda kalmaktadır. Genellikle ayaktan tedavi, ilaçların arttırılması ve yeni ilaçların eklenmesiyle yapılabilmektedir. Ancak alevlenmelerin şiddetli olduğu durumlarda hastaneye yatışla tedavi mümkün” diyor.
Alevlenmeler solunum yollarının viral ve bakteriyel enfeksiyonlarından kaynaklanır.
Alevlenmelerin en önemli sebebinin solunum yollarının viral ve bakteriyel enfeksiyonları olduğunu anlatan Süerdem, “Viral enfeksiyonlar bakteriyel enfeksiyonların gelişimini kolaylaştırabilir. Bu nedenle alevlenmelerin önlenmesi için her yıl sonbaharda grip aşısının yapılması tavsiye edilir. Alevlenmelerin diğer önemli nedenleri: “Uzun süre soğuk veya kirli yerlerde kalmak, sinüs enfeksiyonları, ilaçların düzenli kullanılmaması ve solunum cihazlarının yanlış teknikle kullanılması” dedi. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
