Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te, bu görevde yaptığı ilk konusma ile Pekin’i öfkelendirdi. Çin, Lai liderliğindeki yeni hükümetin iş başı yapmasından sadece 72 saat sonra, bir ada ülkesi olan Tayvan etrafında kapsamlı bir tatbikat başlattı.
Demokratik Atılım Partisi’ni (DPP) iktidarda üçüncü dönemine taşıyan Lai, göreve başlarken yaptığı söz konusu konuşmada Pekin’e seslenerek, ilhak tehditlerine son verme çağrısı yapmış ve Tayvan Boğaz’ının iki yakasının “birbirlerine tabi olmadığını” söylemişti. Aynı konuşmada Lai, Tayvan’ın geleceğine yalnızca Tayvanlıların karar verebileceğini de vurgulayarak, Pekin’in egemenlik iddialarını reddetmişti.
Lai Ching-teFotoğraf: Ann Wang/REUTERS
Pekin ise söz konusu konuşmayı “Bağımsızlık arzusunun itirafı” olarak değerlendiriyor. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Lai’nin ifadelerini “Utanç verici” olarak nitelerken, devlet televizyonu “oldukça zararlı” olan bu konuşmaya karşı atılacak adımların “makul, yasal ve gerekli” olduğunu savundu.
Lai’nin aynı partiden olan selefi Tsai Ing-wen, ülkesini ABD ile yakınlaştırmış ve bu yüzden muhalefet tarafından Çin’i kışkırtmakla eleştirilmişti. Tayvan’ı kendi toprağı olarak gören Çin’in devlet başkanı Şi Cinping, daha önce birçok kez, Tayvan ile birleşme vaadini tekrarlamış ve bunun için “silah kullanmama” sözü vermeyeceklerini, hatta gerekirse “her yola başvurabileceklerini” dile getirmişti.
“Cezalandırma tatbikatı”
İki gün sürmesi planlanan tatbikata kara, deniz ve hava kuvvetlerinden en az 31 deniz aracı ile 33 hava taşıtı katılıyor. Savaş oyunu, Tayvan Boğazı’nın yanı sıra Taipei kontrolünde bulunan Çin açıklarındaki adacıklar etrafında icra ediliyor.
Joe BidenFotoğraf: Jeff Swensen/Getty Images
Tatbikata verilen “Müşterek Kılıç 2024A” ismindeki “A” harfi ise yıl boyunca benzer tatbikatların düzenlenmeye devam edebileceği konusunda kapıyı açık bırakıyor. Tatbikatın başlamasının ardından Çin ordusundan yaplan açıklamada, “Bu, Tayvan bağımsızlık güçlerinin ayrılıkçı eylemlerine yönelik güçlü bir cezalandırma ve dış güçlerin müdahalesine karşı sert bir uyarıdır” ifadeleri kullanıldı.
ABD Başkanı Joe Biden daha önce defalarca, Tayvan’a bir saldırı olması durumunda, “Amerikan askerinin Ada’yı savunacağını” belirtmişti.
Çin ordusunun tatbikatı ile ilgili bir açıklama yapan Tayvan Savunma Bakanlığı, “Hedefleri izliyoruz, savunmaya hazırız” mesajını paylaştı. Başkent Taipei yakınlarındaki Taoyuan’da bir askeri üssü ziyaret eden Devlet Başkanı Lai da “Orduya güveninin tam” olduğunu belirterek, halkın güvenliğinden emin olabileceğini ifade etti. Bu söylemler üzerine ise Pekin’den, bağımsızlık yanlısı güçlerin “risk alması” durumunda “kararlılıkla bastırılacakları” uyarısı geldi.
Ada’da panik havası yok
Geçen 4 yılda Çin ordusu neredeyse her gün Tayvan etrafında askeri faaliyette bulundu. İsminin açıklanmasını istemeyen Tayvanlı bir yetkili, Reuters’e verdiği demeçte, bugün yaşananın yeni bir tırmanma olmadığını, sadece Çin’in bu faaliyetlerine bir “isim taktığını” aktardı. Tayvan sokaklarında ve Ada’daki günlük hayatta Perşembe günü herhangi bir olağandışılık görülmedi. Tayvan Borsası, yüksek seviyelerde pozitif yönlü kapanırken, Tayvan Merkez Bankası para hareketliliğinde herhangi bir anormallik olmadığını duyurdu.
Çin, Ağustos 2022’de, dönemin ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin sürpriz şekilde Tayvan’ı ziyaret etmesi üzerine, dört gün boyunca gerçek mühimmat kullanarak Tayvan etrafında tatbikat düzenlemişti.
Reuters,AFP / MUK,ET
